Takım Çelikleri
Takım çelikleri: yüksek dayanıklılık ve sertlik gerektiren işlemlerde kullanılır. Şekil verme, kesme ve kalıplama gibi ağır görevlerde tercih edilir. Bu çelikler, farklı sıcaklık koşullarında performans gösterir. Metal, plastik, ahşap gibi birçok malzemenin işlenmesi ve şekillendirilmesinde kullanılmak üzere geliştirilen çeliklerdir. Takım çelikleri; kimyasal kompozisyonları, özellikleri, uygulama alanları ve çalışma şartlarında kendilerinden beklenen karakteristikleri nedeniyle diğer çelik gruplarına göre çok daha zengin içeriklidir.
Toplam çelik üretimindeki payına bakacak olursak eğer %8’lik bir dilimi kapsamaktadır. Tabi ki de bu payın her geçen yıl artmak zorunda olduğu bir gerçektir. Takım çeliğinin dünya genelinde %75’i hurdadan ergitme olarak ifade edilen yöntem ile geri kalan kısmı da cevherden üretimi gerçekleştirilen ingotların ergitilmesi işlemi ile yapılmaktadır.
Takım Çeliği Türleri Nelerdir?
Farklı ihtiyaçlara göre çeşitli takım çeliği türleri vardır. Her biri özel bir kullanım alanına sahiptir. Takım çelikleri kullanım alanı ve çalışma sıcaklığına göre aşağıdaki gibi gruplandırılmaktadır; Plastik Kalıp Çelikleri, Sıcak İş Takım Çelikleri, Soğuk İş Takım Çelikleri, Yüksek Hız Takım Çelikleri.
1.2344 Sıcak İş Takım Çeliği
1.2344, yüksek sıcaklıklarda çalışabilen bir çelik türüdür. Basınçlı döküm, ekstrüzyon ve sıcak şekillendirme işlerinde kullanılır. Isıl işlem sonrası mükemmel sertlik sağlar. Aşınma ve termal yorulmaya karşı dayanıklıdır.
1.2379 Soğuk İş Takım Çeliği
1.2379, mükemmel aşınma direncine sahip bir çeliktir. Yüksek karbon ve krom içeriğiyle dikkat çeker. Kesme, delme ve bükme işlemlerinde uzun ömür sunar. Boyutsal kararlılığı yüksektir.
C45 / 1045 Orta Karbonlu Çelik
C45 veya 1045, yüksek mukavemetli ve tokluk özellikleriyle bilinir. Karbon çeliği olarak adlandırılır. Dişli, mil ve şaft üretiminde sıkça tercih edilir. Yüzey sertleştirme ile ekstra dayanım sağlanabilir.
Takım Çeliklerinin Kullanım Alanları
Takım çelikleri birçok sektörde kullanılır. Otomotiv, kalıpçılık, savunma sanayi ve makine üretimi başlıca alanlardandır.
Kalıp Üretimi: En yaygın kullanım alanıdır. Plastik, metal ve döküm kalıpları için idealdir.
Kesme ve Şekil Verme: Endüstriyel bıçaklar ve pres kalıpları bu çeliklerden üretilir.
Sıcak ve Soğuk İşler: Sıcaklık koşullarına göre doğru çelik türü seçilir.
Takım Çeliği Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Doğru takım çeliğini seçmek, işin kalitesini doğrudan etkiler. Dikkat edilmesi gereken bazı kriterler vardır:
İşlem sıcaklığına uygunluk
Aşınma direnci
Tokluk ve sertlik dengesi
Isıl işlem özellikleri
Maliyet-performans oranı
Isıl İşlem ve Yüzey Sertleştirme
Takım çelikleri, istenilen sertliğe ulaşması için ısıl işleme tabi tutulur. Yüzey sertleştirme yöntemleriyle dış yüzey dayanımı artırılır. Bu sayede hem uzun ömür hem de performans elde edilir.
